Anlamın Penceresinden Filmlere Bakmak

Anlam hiçbir zaman mevcut değildir; başka işaretlere ertelenir. Jacques Derrida Dilbilimsel çalışmalara dayanan göstergebilim çalışmaları; Saussure ile başlamış ve daha sonra dilbilimciler, kültür kuramcıları, sosyologlar, felsefeciler, edebiyat kuramcıları, sinema kuramcıları alana katkıda bulunmuştur. Saussure, Peirce, Propp, Barthes, Eco, Strauss, Bahtin, Lotman, Greimas, Metz, Wollen, Deleuze, Derrida, Kristeva gibi birçok teorisyen dil ve anlam üzerine çalışmalar yapmış, kavramlar ve modeller sunmuştur. Bu çalışmaların ortak noktası ise; kodların metnin sınırlarını aşabileceği, dolayısıyla anlamın çoğulluğu konusudur. Bir işaretler sistemi olan dilde anlam; aynı anda hem dilin sınırları içindedir hem de bu sınırları aşar. Sözlü, yazılı ve görsel dillerin biçimi (gösteren) ve içeriği (gösterilen) vardır. Dil dizgesi içinde yer alan göstergeler arasında bağlantısallık vardır ve anlam sabit değildir, yoruma bağlı olarak değişebilirdir. Kültür de dil gibi işaretler sistemi, yani göstergeler dizgesidir. Hiçbir metin yalın değildir; karmaşık olmayan düz ve karmaşık olan yan anlamları vardır. Okur, dinleyici ya da izleyici metinle diyalog ve iş birliği halindedir. Hiçbir metin yorumcudan bağımsız değildir. Göstergeler gerçek izlenimi uyandıran işaretlerin izidir. Yorumcu adeta bir iz sürücü gibi gizemin peşindedir. Göstergelerin anlamı üzerine birçok disiplin çalışma yapmaktadır. Böylece göstergebilimsel çalışmalar; dil bilimden, mantıktan, kültürel antropolojiden, psikanalizden, sosyolojiden, mimari ve sanat alanından yararlanan bir araştırma alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Deleuze ve Derridaya göre anlam hiçbir zaman mevcut değildir. Anlam, gizde ve çoğullukta saklıdır. Freuda göre topografik bir yapıya sahip olan insan zihni, dil gibi çok katmanlıdır. Anlamın Penceresinden Filmlere Bakmak adıyla hazırlanan bu kitapta yer alan beş bölüm; Umberto Eco, Roland Barthes ve Algirdas Julien Greimasdan hareketle örnek film analizleri sunarken, filmin anlamı aracılığıyla, insana yeniden bakmaktadır. Bu, filmsel anlam aracılığıyla görme biçimidir.