Batı Seyahat Edebiyatı ve Charles Macfarlane'in Gözünden Osmanlı Dünyası

Ege, Marmara ve Trakya gibi sayısız kadim medeniyete beşiklik etmiş bereketli coğrafyaların tahribatı, yazara göre ilk olarak "vahşi" sıfatıyla nitelediği Bulgar istilalarıyla başlamış; bu yıkım süreci, Türklerin bölgeye gelişiyle nihai ve geri dönülmez bir felakete evrilmiştir. Yazar, Türkleri bütünüyle istilacı ve yıkıcı bir unsur olarak konumlandırır. Bir Osmanlı paşasının ya da herhangi bir Türk'ün ölümü karşısında sergilediği tavır, insani bir merhamet duygusundan, etik bir değerlendirme çabasından tamamen uzaktır. Bu tür ölümleri, yalnızca kötücül bir varlığın eksilmesi, bir "hainin" dünya sahnesinden silinmesi olarak yorumlar ve neredeyse bundan haz aldığı izlenimini verir. Onun için söz konusu coğrafyaya zarar verdiğini düşündüğü unsurların ortadan kaldırılması, adeta doğal ve kaçınılmaz bir arınma sürecinin parçası niteliğindedir. Böylece metin, salt tarihsel gözlem olmaktan çıkarak kişisel duygularla yoğrulmuş bir hesaplaşmanın edebî yansımasına dönüşür.