Doğuda Siyasetin Dinamikleri 1946 - 2011

"Kürt Sorunu" ya da "Doğu Sorunu", Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminden başlayarak günümüze kadar Türkiye'nin başlıca siyasi, ekonomik ve toplumsal sorunlarından biri olmuştur. 1940'lara kadar sadece doğudaki bazı isyanlarla kendini gösteren bu sorun belli bir ölçüde lokal bir problem olarak görülmüş ve dolayısıyla "doğu sorunu" olarak adlandırılmıştır. Bugün ise bu sorun geldiği nokta itibariyle çok boyutlu çok karmaşık bir hale dönüşmüştür. Sorunun siyasi, ekonomik, toplumsal boyutlarının yanında 1980'lerden başlayan şiddet ve terör boyutuyla birlikte çözümü daha da karmaşık bir hale gelmiştir.

Bu çalışmada temelde çok partili dönemden başlayarak 2011 seçimlerine kadar doğuda siyaseti belirleyen ekonomik, toplumsal ve siyasal faktörler ele alınmıştır. Fakat çok partili dönemde siyasetin nasıl şekillendiğini açıklayabilmek için Kürt sorununun tarihsel süreç içerisinde nasıl ortaya çıktığı, çalışmanın birinci bölümünde kısaca özetlenmiştir. İkinci bölümde ise doğunun sosyo-ekonomik yapısı kısaca ele alınmıştır. Bu yapının siyaseti nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde Türkiye'de çok partili döneme geçiş ele alınmıştır. Çalışmanın diğer bölümlerinde yaklaşık onar yıllık dönemlerle Türkiye'deki önemli toplumsal gelişmelerin seçim sonuçlarını nasıl etkilediği, her seçim döneminde Türkiye geneliyle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın son bölümleri geniş ölçüde Kürt kimliğini öne çıkaran siyasal partilerin siyaset sahnesine çıkmasıyla Türkiye'de doğu ile batı arasındaki siyasal kırılmanın nasıl şekillendiği üzerine odaklanmaktadır.