Engellilik Sosyolojisi

Bu kitap, Türkiye'de uzun yıllardır ihmal edilen engellilik ve sosyoloji ilişkisini bilimsel bakış açısıyla göstermeyi amaçlamıştır. Bu bağlamda sosyolojinin bir alt uzmanlık alanı olarak 'engellilik sosyolojisi' kendine özgü kavramları, kuramları ve metodolojisi ile bu alanın ilgililerine sunulmuştur.

Engellilik sosyolojisi engelli bireyin sosyal ilişkilerini 'sosyal baskı' kavramı üzerinden ele alır ve bu durumu engelli bireylerin toplumda 'normalleştirilme' çabasıyla birlikte tarihsel olarak görmeye çalışır. Bu süreci incelerken engellilik sosyolojisi ya dışarıda bırakılan ya da 'normalliği' beceremeyen olarak göz ardı edilen engelli bireyin sosyal ve kültürel konumu ve tanımlanmasıyla ilgilenir. Engellilik sosyolojisi bireyi içinde bulunduğu toplumun sosyal organizasyonu içinde görerek, sosyal organizasyonun engelli bireyi pasivize eden bir tavırda şekillenmekte ısrarcı görünüşünü kırabilecek noktada engelli haklarına ve hareketlerine dikkat çeker ve 'yeni engellilik kültürünün' inşasını gerekli görür. Bu bağlamda engellilik sosyolojisinin inşa ettiği bakış açısında engellilik, bir kişinin karakteristiği olarak değil birey ile sosyal ve mekansal çevre arasındaki ilişki ağı olarak ele alınır. Bu tavır engelli olmayı bireylerden çevreye doğru dönüştürerek aslında 'farklılığın', 'çeşitliliğin' farkına varma ve 'dışarıda bırakılmayla' mücadeleyi ön plana çıkarır. Engellilik sosyoloğu Abberley'in de vurguladığı gibi engellilik alanındaki yeni sosyolojik bilgi, objektif ve güvenilir olarak engelli bireylere yönelik baskının anlaşılmasınI, yeni noktalarıyla tartışılmasını ve baskılanmanın yarattığı durumları yeniden değerlendirmeyi mümkün kılar.

Engellilik Sosyolojisi kitabı engellenmiş bireylerin sosyal konumlarını sosyolojik olarak tartışabilme ön görüsü ve alt yapısı sunmaktadır. Bu kitap birçok toplumda önemli bir gerçeklik olarak engelliliğin, varlığını, konumunu, sorunlarını ve hakimiyetini bilimsel bilgilerle göstermektedir. Böylece dünyada ve Türkiye'de engellilik konusunda bilgi destekli farkındalığın artırılmasında, ilgili politikaların oluşturulmasında ve engelli bireylerin dışlanmalarıyla sistematik mücadelelerin geliştirilmesinde sosyolojik bir düşünme zemini hazırlamaktadır.