İş Sağlığı Ve Güvenliği Yükümlülüklerine Aykırılık Nedeniyle İşverenin Hukuki Sorumluluğu

ÖN SÖZ . 3

ÖZET . 5

ABSTRACT 7

İÇİNDEKİLER . 9

KISALTMALAR 15

GİRİŞ . 17

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI, GELİŞİMİ

VE HUKUKİ DAYANAKLARI

1.1. İŞ SAĞLIĞI KAVRAMI 19

1.2. İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMI 20

1.3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMININ

TARİHSEL GELİŞİMİ . 22

1.4. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN HUKUKİ

DAYANAKLARI . 26

1.4.1. Uluslararası Düzenlemeler . 26

1.4.1.1. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel

Beyannamesi 27

1.4.1.2. Uluslararası Çalışma Örgütü Normlarında . 27

1.4.1.3. Avrupa Birliği Düzenlemelerinde 28

1.4.2. Ulusal Düzenlemeler . 30

1.4.2.1. Anayasa 30

1.4.2.2. İş Kanunu . 31

1.4.2.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu . 32

1.4.2.4. Türk Borçlar Kanunu . 32

İçindekiler

10

1.4.2.5. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu . 33

1.4.2.6. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 33

1.4.2.7. Tüzük ve Yönetmelikler 34

1.4.2.8. İş Sözleşmesi, Toplu İş Sözleşmesi ve İşyeri İç

Yönetmelikleri . 35

İKİNCİ BÖLÜM

İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE

İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

2.1. GENEL OLARAK 37

2.2. İŞVERENİN GÖZETME BORCU . 38

2.2.1. Genel Olarak 38

2.2.2. İşçinin Kişiliğini Koruma Borcu . 38

2.2.1.1. Tacize Karşı Koruma . 40

2.2.1.2. İş Sağlığı ve Güvenliğini Sağlama Yükümü 43

aa) Yükümlülüğün Genel Çerçevesi . 43

bb) Alınan Önlemleri İzleme ve Denetleme . 46

cc) Bilgilendirmek ve Eğitmek . 46

aaa) Kapsamı 52

bbb) Konusu . 52

ccc) Süresi 52

ddd) Eğitim Verebilecek Kişi ve Kuruluşlar 53

eee) Belgelendirme . 53

fff) Yöntemi 54

ggg) Mesleki Eğitim . 54

hhh) Eğitim Yükümlülüğünün İhlâli 55

Canan OCAKCI

11

dd) Risk Değerlendirmesini Gerçekleştirmek . 55

aaa)Risk Değerlendirmesi Yapılma Süreci . 58

bbb)Değerlendirmede Dikkate Alınacak Hususlar . 59

ee) Çalışanın İşe Uygunluğunu Dikkate Alma ve Çalışanı

Sağlık Gözetimine Tabi Tutma . 61

ff) Özel Tehlike Bulunan Yerlere Girilmesini Önleme 65

gg) Diğer Bazı Yükümlülükler 66

2.2.1.3. Yükümlülüğe Uygulanacak Genel Esaslar . 72

2.2.1.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerini Yerine Getirme

ve Organizasyon Oluşturma Yükümlülüğü 74

aa) İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma

Yükümlülüğü . 77

bb) İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Ortak Sağlık ve

Güvenlik Birimleri veya Toplum Sağlık Merkezinden

Hizmet Alınarak Sağlanması . 85

cc) İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Kurma Yükümü . 86

dd) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kurma Yükümü 87

aaa) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun Toplanması . 90

bbb) Kurulun Çalışma Usulü 90

ccc) Kurulun Görevleri ve Yetkileri 91

ddd) Kurul Oluşturma Yükümlülüğünün İhlâlinin

Sonuçları . 94

ee) Çalışan Temsilcilerinin Belirlenmesi ve Çalışanların

Görüşlerinin Alınarak Katılımlarının Sağlanması 95

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İŞVERENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU

3.1. GENEL OLARAK HUKUKİ SORUMLULUK . 101

3.2. HUKUKİ SORUMLULUĞUN DAYANAĞI 103

İçindekiler

12

3.3. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ

NİTELİĞİ 105

3.3.1. Kusur Sorumluluğu 107

3.3.2. Özel Hallerde Sorumluluk: Kusursuz Sorumluluk 111

3.3.2.1. Tehlike Sorumluluğu TBK. md. 71 116

3.3.2.2. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu TBK. md. 66 119

3.3.2.3. Trafik Kazaları . 122

3.4. İŞVERENİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN

ŞARTLARI . 126

3.4.1. Bireysel İş Hukuku Anlamında Bir İş Kazası veya

Meslek Hastalığının Gerçekleşmiş Olması 126

3.4.1.1. İş Kazası ve Unsurları 126

3.4.1.2. Meslek Hastalığı ve Unsurları . 131

3.4.2. İşverenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Haller

(Nedensellik Bağının Kesilmesi 134

3.4.3. İşverenin Kusurunun Bulunması . 137

3.4.4. İlliyet Bağı 140

3.4.5. Zarar 143

3.5. İŞVERENİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN

KAPSAMI 146

3.5.1. Maddi Tazminat . 146

3.5.1.1. Genel Olarak 146

3.5.1.2. Maddi Tazminatın Hesaplanması . 146

3.5.2.Destekten Yoksun Kalma Tazminatı . 168

3.5.2.1. Genel Olarak 168

3.5.2.2. Destekten Yoksun Kalma Tazminatının

Hesaplanması . 169

Canan OCAKCI

13

3.5.3. Manevi Tazminat . 181

3.5.3.1. Genel Olarak . 181

3.5.3.2. Manevi Tazminatın Hesaplanması . 181

SONUÇ 189

KAYNAKÇA 193