Kağıt, Kalem, Seyir

Tasavvuf literatüründe vatan, gurbet, sıla-i rahim kavramları insanın dünyaya seferini ele alırken üzerinde durulan temel mefhumlardandır. Sûfîlere göre insanın esas vatanı bu dünya veya içinde konakladığı bedeni değildir. Bilakis, insan sadece dünyada değil kendi bedeninde dahi gurbettedir. Onun esas vatanı ise, bu dünyaya gelmeden önce koparıldığı aslıdır/hakîkatidir. Hz. Mevlânâ Mesnevîsinin ilk on sekiz beyitinde

Beni neyistandan kestiklerinden beridir feryadımdan kadın erkek ağlayıp inlemektedir

mısralarıyla bu sırrı beyan etmektedir.

Ahadiyet mertebesine yâni insanın aslına işaret eden neyistandan koparılan insanın kadın mesabesindeki nefsi ve erkek mesabesindeki aklı bu koparılıştan dolayı daimi bir hasret içindedir. İnsan, özlediği her şeyde aslında kendi hakîkatini, Rabbini özlemektedir. Bununla birlikte sûfîlere göre Allah, gurbet mekânı olan dünyaya hatırlatıcılar göndererek kullarına merhametini izhar etmiş ve hasret derdine sohbet devâsını ihsan etmiştir. Mürşid, Allahın rahmet tecellîsi olup sıla-i rahîmin hakîkatinden müridini haberdar edendir. Onu irşad ederek aslına rücu ettirendir.

Bu eserde, bir kadın sûfî olan Meşkûre Sargutun şahsında bir mürşidin talebesini mektuplaşma yöntemiyle nasıl irşad ettiği ele alınmaktadır.