Lübnan Şiîliği

Şiî-Usu^lî düşünce, ortaya çıkmasından günümüze kadar olan süreçte birçok âlimin katkılarıyla şekillenmiş ve gelişmiştir. Şehîd-i Evvel lakabıyla meşhur olan Muhammed İbn Mekkî el-A^milî (o¨. 786/1384) bu hususta o¨ne çıkan âlimlerden biridir. Günümüzde Güney Lübnan olarak bilinen Cebel-i A^mil bo¨lgesinde yetişen Şehîd-i Evvel, eserleri ve go¨rüşleriyle kendinden sonra gelen âlimleri etkilemiştir. Aynı zamanda Cebel-i A^mil bo¨lgesinde başlattığı faaliyetlerle bo¨lgenin ilmî ve kültürel olarak kalkınmasına o¨ncülük etmiştir. Bu çalışma, Şehîd-i Evvel'in ilmî kişiliği ve benimsediği go¨rüşleri bakımından Şiî-Usu^lî düşünceye katkılarını konu etmektedir. Bu bağlamda Lübnan'ın Cebel-i A^mil bo¨lgesinin, Şiî gelenekteki yeri ve o¨nemini ortaya koymayı hedeflemektedir. Şehîd-i Evvel, Usu^lî düşünceyi geliştirmiş ve ictihad hareketini devam ettirmiştir. Akıl deliline o¨nem verip bununla neyin kastedildiğine dair kendinden o¨nceki âlimlerden daha fazla açıklama yapmış ve kapsamını genişletmiştir. Ayrıca gaybet do¨neminde fakihin Cuma namazını kıldırma hususunda imamın iznine sahip olduğunu so¨ylemesi, fakihin zekâtı talep etme hakkı olduğuna işaret etmesi ve humusu idare edecek fakihten mutlak anlamda "gaybet nâibi" olarak bahsetmesi gibi go¨rüşleriyle fakihlerin otoritesinin genişlemesine katkı sunmuştur. Şiî fıkhında kavâid literatürünün ilk o¨rneği olan el-Kavâ'id ve'l-Fevâ'id başta olmak üzere eserlerinde takip ettiği metot ve içerikle gelenekte o¨nemli bir rol oynamıştır.