Musavver Mısır Hatıratı

Bu eser, 20. yüzyıl başlarında Osmanlı başkentinden Mısır'a, devlet tarafından "memuren" gönderilen Hâlid Ziyâeddin'in yazdığı bir hatıra ve seyahat kitabıdır.24 Ocak 1909'da Kahire'ye ulaşan Hâlid Ziyâeddin, burada 1909 Mart ayının ilk günlerine kadar kalmıştır. Kitapta, Mısır'ın binlerce yıllık tarihinden o güne gelen büyük eserleri modern arkeolojik bulgular ışığında tasvir edilmekte ve Hidivlik dönemi Mısırı'nın idari, ekonomik ve sosyal yapısına, kurumlarına ve yaşayışına dair önemli gözlemler paylaşılmaktadır.

Musavver Mısır Hatıratı, piramitlere ve Firavunlar dönemi eserlerinin sergilendiği müzeye yapılan heyecan verici geziyle başlar. Sonraki bölümlerde Kahire Kalesi ve camileri, İslam ve Arap Eserleri Müzesi anlatılır ve beraberinde Emevi, Abbasi, Memluk, Osmanlı hakimiyetleri ve Napolyon'un işgal dönemlerine dair çok önemli bilgilere temas edilir. Belediye bahçeleri gibi gezinti alanlarından hayvanat bahçesine, kütüphanelerden müzelere, Hilal-i Ahmer teşkilatından posta hizmetlerine, köylülerden şehirlilere, yollardan otellere, askeriyeden polis teşkilatına, Nil üzerindeki köprülerden barajlara, tersaneden hapishaneye kadar 1909 senesinin Kahiresi bütün canlılığıyla gözler önüne serilir. Metinle birlikte kitapta yer alan seksen adet fotoğraf ise önemli bir arşiv malzemesi teşkil etmenin yanı sıra okuma zevkini artırmaktadır.