Trabzon İli Yerleşme Adları Sözlüğü

TOPONOMİ NEDİR?
Toponomi veya yer adı bilimi yer isimlerinin (toponimlerin), onların kökenlerinin, anlamlarının, kullanımlarının ve tiplendirilmesinin bilimsel olarak araştırılmasıdır.

Toponomi kelimesi, çoğunlukla orijinal olarak Yunancada Toponimi şeklinde ifade edilen topos (τ?πος) yer ve onama (?νομα) ad sözcüklerinden oluşmaktadır. Toponimi, her türlü adın bilimi olan Onomastik biliminin bir alt dalıdır. Toponimi, sözcüklerin kökenini araştıran etimolojiden farklıdır, ancak çoğunlukla onunla karıştırılır. Toponimi bilimi ile uğraşanlara toponimist denilmektedir.

Batıda adbilimin bir alt kolu olarak gelişmeye başlayan yer adları bilimi, yalnızca dilbilimin konusu olarak kalmamış tarih, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, biyoloji gibi değişik bilim dallarının da ilgilendikleri bir alan olarak dikkati çekmiştir. Ad olarak verilişinde pek çok etkenin bulunduğu yer adları, bir coğrafyanın toprak parçasının oraya yerleşen halklar tarafından vatanlaştırılmasının ilk ve en önemli aşamasını teşkil eder. 11. Asırdan itibaren kitlesel olarak Suriye, Anadolu. Azerbaycan ve Balkan bölgelerini fethe başlayan Türkler, buradaki yerleşmelerin adlarını Türkçe fenotiğine uydururken, ilk defa kendileri tarafından iskân edilen yerlere de yeni genellikle de Türkçe adlar vermişlerdir. Bu adlandırma geleneğinde fiziki özellikler, etnik adlar, şahıs adları ve renk adları ön plana çıkmaktadır.
Hasan Fehmi KALDIRIM