Uşaklıgil'in Romanlarında Batılı Yaşayış

Halit Ziya Uşaklıgil (1865-1945), eserlerinin muhtevası, kompozisyonu ve üslûbu bakımından Türk edebiyatının ilk olgun örneklerini veren romancılarının başında gelir. Yazarın eserlerini daha iyi anlamak ve değerlendirmek için, onları çeşitli açılardan ele almak gerekir.

Tanzimat'tan sonra Türk toplumunu etkileyen en önemli hadise, çağdaş batı medeniyetine geçme zaruretinin yarattığı medeniyet buhranı vâkasıdır. Medeniyet değişmesi toplumun bünyesinde, hayata bakış açısında ve temel değer kavramlarında köklü değişiklikler yaratır ve yaşanan hayatın aynası demek olan edebiyatı da derinden etkiler. Türk toplumundaki değişiklikler yeni insan tipleri yaratır.

Bu kitap, Halit Ziya Uşaklıgil'in romanlarında görülen batılı yaşayış tarzını dört bölümde ele alan ve inceleyen bir çalışmadır. Birinci bölümde yazarın batı ve batı edebiyatlarıyla ilişkisi, tercüme ve telif eserleri; ikinci bölümde romanlarındaki şahısların batıyla ilişkileri incelenmiştir. Tanzimat'tan sonra yazarların eserlerinde dünyevî saadet, para ve maddî kazanç konuları önem kazandığından üçüncü bölüm, geçim, para, iş ve kazanç hayatına ayrılmıştır. Benimsediği realist akım dolayısıyla kahramanlarının karakterlerini daha iyi belirtmek için Halit Ziya, iç ve dış mekâna, kılık, kıyafet ve dekora büyük önem verir ve bu unsurları şahısların karakterlerini oluşturmada ustalıkla kullanır.