Delilli İzahlı Hanefi Fıkhı Bedaius Sanai Fi Tertibiş Şerai

Fıkıh kitaplarının en kapsamlı olanları, genel içerikli külliyatlardır. Bunlar fıkhın ya bütün konularını ya da ufak istisnalar dışındakileri tamamıyla ihtiva eden geniş hacimli eserlerdir. Çoğunluğu yalnız bir mezhebin görüşlerini okuyucuya aktarırken bazıları, birden çok mezhebin görüşünü mukayese eden bir üslupla yazılmıştır. Tercümesini yapıp ilave bilgilerle daha anlaşılabilir kılmaya çalıştığımız Bedâi'u's-sanâi fî tertîbi'ş-şerâi kitabı da bu türden bir külliyattır. Alâuddîn Ebûbekir el-Kâsânî (ö. 587/1191) bu eserinde, Hanefî mezhebi merkezli bir fıkıh anlayışı ortaya koyar, mezhep içi görüş farklarını ve kendi tercihlerini aktarır. Yani sıradan diğer mezheplerin ve müctehitlerin görüşlerine de bolca değinir ve onları ilmi tenkide tabi tutar. Eseri, benzerlerinden önemli derecede hususlara konulara ilave alış ve işleyiş tarzı gelir. Çünkü her fıkhî meselede, başta Hanefî imamları olmak üzere çeşitli müctehitlerin görüşlerini belirtmekle yetinmeyip dayandıkları delilleri de zikreder. İlave­ten delilleri tahlil ve teti­kke tabi tutarak değerlendirir. Öte yandan Bedâi, Hanefî usulünün eksiksiz bir tatbikatını sunar. Zira bir hükmün, Hanefî mezhebindeki deliller hiyerarşisi ve sistematiği kullanılarak nasıl elde edildiğini, olabilecek en açık şekliyle göz önüne serer. Böylelikle okuyucunun, Hanefî eksenli bir fıkıh nosyonu kazanmasını sağlar. Mezkûr özelliklerine rağmen yazıldığından bu yana Türkçeye yahut başka bir dile tercüme edilmiş değildir. Bu çalışma, anılan eksiği gidermek maksadıyla girişilmiş uzun soluklu bir çabanın ilk ürünü olup Bedâi'nin Tahâret (Temizlik) kitabının tercümesinden ibarettir. Talâi kısmı müellifin eseri üzerine kaleme aldığı mukaddimedir. Çalışmanın nihai hedefi eserin aslına sadık bir şekilde eksiksiz tercüme edilip yayına hazırlanmasıdır. Tercümede Hanefî fıkhına ve usulüne özgü kavramların aktarımında itinalı davranılmış, önemli kavramlar metin içinde geçen ilk yerlerinde dipnotlarla açıklanmıştır. Ayrıca bazı hükümlerin daha geniş anlaşılabilmesi için dört asırlık fıkıh literatürünün genel hatlarıyla yansıtılmasına çalışılmıştır. Bu kapsamda okuyucunun fıkhî meselelerin delillerini, bu delillerin mahiyetini, mantığını ve tasnifini daha iyi anlamasına yardımcı olacak düzeyde bilgiler, başlıklar ve gerektiğinde müstakil başlıklar halinde kitabın ilgili yerlerine ilave edilmiştir.