İspanyol Engizisyonu ve Torquemada

İlk olarak Orta Çağ'da kurulan, adeta zulmu¨n ve şiddetin bir simgesi haline gelen engizisyon kurumu İspanya'da diğer yerlerden çok daha etkin bir pozisyonda ilerlemiştir. Şu¨phesiz bunda u¨lkede sayıları azımsanamayacak derecede var olan morisko ve marrano nu¨fusun etkisi yadsınamaz. Reconquista'nın tamamlanmasıyla bu iki unsur, u¨lkede artık istenmeyen kimseler haline gelip zorla din değiştirmeleri istenmiştir. Bu talebi yerine getirmeyenler ise çeşitli zulu¨mlere maruz kalmışlardır. İspanyol Engizisyonu, kuruluşu ve u¨stlendiği misyonu itibariyle diğer engizisyonlardan ayrılmış ve özellikle de "Gran Inquisidor" (bu¨yu¨k engizisyoncu) lakabıyla u¨nlenen Torquemada ile bambaşka bir kimliğe bu¨ru¨nmu¨ştu¨r. Torquemada İspanyol Engizisyonu'na altın çağını yaşatmış ve bunun neticesinde de krallık morisko, marrano ve diğer birçok heretik unsurlardan temizlenerek "din birliği" sağlanmıştır. Bu çalışma, Torquemada dönemi İspanyol Engizisyonu'nun (1483-1498) kapsamlı bir değerlendirmesini sunmayı amaçlayıp, bu su¨recin dini, sosyal ve politik etkilerini derinlemesine inceler. Araştırma, tarihsel analiz ve niteliksel yöntemler kullanılarak, döneme ait yazılı kaynaklar, akademik çalışmalar ve tarihi belgeler u¨zerinden yu¨ru¨tu¨lmu¨ştu¨r. Çalışmanın kapsamı, engizisyonun uygulanışı, yöntemleri, hedef aldığı topluluklar ve bu su¨recin İspanyol toplumu u¨zerinde bıraktığı etkileri içerir. Kaynaklar, dönemin gu¨venilir ve otoriter belgeleri arasından özenle seçilmiş, çeşitli perspektiflerden bilgi sağlayacak şekilde değerlendirilmiştir. Bu bu¨tu¨ncu¨l yaklaşım, engizisyonun tarihini ve etkilerini, geçmişten gu¨nu¨mu¨ze uzanan bir perspektifle ele almayı ve böylece bu tarihsel olayın modern du¨nya u¨zerindeki yansımalarını anlamayı hedefler.