Osmanlı Ölürken

Osmanlı'nın son döneminde yetişmiş önemli aydınlarından Celal Nuri İleri (1977-1938), Osmanlı Ölürken adlı bu kitabında, sona yaklaşan bir devletin panoramasını sunuyor okurlara. Aydın ve doğru adamın az, cahil ve eğrilerin çok olduğu son dönem Osmanlı toplumunun ahlaki röntgenini çekiyor adeta. Okurlar bu kitapta; II. Abdülhamit'in etrafında nimetlendirilen paşa ve idarecilerin, milletin değil de kendi işlerini nasıl ustalıkla idare ettiklerine, geleceği parlak önlerine çıkan herkesin jurnallerle hayatlarını nasıl söndürüldüklerine şahit olacak. Muhalif diye ortaya çıkan Mizancı Murat gibi sahte kahramanların körüklemesiyle Abdülhamit istibdadına karşı duran temiz vatan evlatlarının uzak çöllerde sürgün hayatı yaşamaya mahkûm olmalarına üzülecek. Bir kişinin gözüne girdikten sonra çıkardığı gazetelerle milletin menfaatinden çok ve önce kendi çıkarlarının peşinde, ötekinin berikinin malını şantajla çeken müsvedde gazete patronu Baba Tahirlerin, bu çürümüş bürokraside ortaya çıkmasına şaşırmayacak. Avrupa sefarethanelerine namaz kılmayan memurları irşat etmek için gönderilen sarıklı imamların nasıl dörtnala alafrangalaştığını görecek. Kitabı okuyanlar satır aralarında mağlup gönüllerin şahlanışı olan Cumhuriyet sevincine şahit olacaklar. Kısacası Celal Nuri; bizzat yaşadığı, bürokrasideki yakın çevresinden duyduğu ilginç olayları; geniş kültürü, kendine özgü buluşları, okunası üslubuyla merakla okunacak bir kitap sunuyor okurlara.