Süprematizm, Otuz Dört Çizim

Kazimir Maleviçten bir sanat kitabı: Süprematizm, Otuz Dört Çizim

Kazimir Maleviçin 1920 tarihli Süprematizm, Otuz Dört Çizim başlıklı çalışması Aykut Köksalın çeviri ve tasarımıyla Arketon kitaplarına katıldı. Sanatçının süprematizm düşüncesini sistemleştirdiği temel çalışmaları arasında yer alan kitap, kısa bir giriş yazısının ardından 34 çizim içeriyor ve hem kuramsal hem de biçimsel olarak süprematizmin mimarlığa ve mekânsal düşünceye doğru genişlediği dönemi temsil ediyor. Maleviç'in 1915 tarihli "Siyah Kare"den sonra, süprematizmi evrensel bir estetik ve kozmik düşünce sistemi olarak sunma çabası bu kitapta belirginleşiyor. Kitap, hareketin temel biçimlerini (kare, daire, haç, çizgi) kompozisyon ilkelerini ve renk–biçim–hareket ilişkisini çizimlerle gösteriyor. Bu çizimler, Maleviç'in resimden hacimsel süprematizme ve mimari modellere yöneldiği evrenin belgeleri. Sanatçı bu kitapta süprematizmin yalnızca bir resim hareketi değil, yeni bir mekân ve dünya kurma girişimi olduğunu kanıtlamak istiyor. Kısa bir deyişle, bu çalışma, Maleviç'in düşüncesinde kuram ile biçimin birbirinden ayrılmaz olduğunu, süprematizmin, Rönesans perspektifinin sona erdiği ve mekân algısının kökten değiştiği bir eşikte yer aldığını ortaya koyuyor.

Maleviç kitabın giriş yazısında şöyle diyor: Süprematizmle ilgili çalışmalarımın yer aldığı bu küçük kitapta az sayıda inşa, siyahtan griye varan renklerle basıldı. Süprematizm siyah, kırmızı ve beyaz karelerin sayısına göre üç döneme ayrılıyor: Siyah, renkli ve beyaz dönemler. Son dönemde beyaz biçimler beyaz üzerine uygulandı. Üç gelişim dönemi 1913ten 1918e kadar sürdü. Dönemlerin inşai gelişimi tümüyle düzlem üzerinde gerçekleşti. Bunların temelinde, tek bir düzlemde statik gücü ya da dinamik dinginliği aktarmanın ekonomik ilkesi yatıyordu. Eğer şimdiye dek, her türlü biçim, bu dokunma duygusunu, birbiriyle bağlantılı biçimler arasındaki sayısız karşılıklı ilişkiler yoluyla -biçimlerin oluşturduğu organizmadaki çeşitli ilişkiler aracılığıyla- ifade ediyorsa, bunun nedeni, düzlemde ya da hacimde ekonomik geometrizmle elde edilmiş olmalarıdır. Eğer bütün biçimler tümüyle faydacı bir yetkinliğin anlatımı olarak görünüyorsa, süprematik biçim de eylemin ayrımsanan gücünün ve somut dünyanın faydacı yetkinliğinin göstergesinden başka bir şey değildir. Biçim, sadece durumun dinamizmini gösterir ve bir uçağın mekânda izlemesi gereken yolun göstergesidir.

Kazimir Maleviçin Süprematizm, Otuz Dört Çizim başlıklı bu kitabı, 1920 basımıyla aynı boyutlarda, sınırlı sayıda basıldı ve tümü numaralandı.