Yayım Sözleşmesi

Yayım sözles¸mesi, maddi bir vasıtada mücessem hale gelen fikir ve sanat ürünlerinin daha genis¸ kitlelere ulas¸tırılmasına hizmet eder. Teorik olarak her türlü eser bu sözles¸meye konu olabilirse de, uygulamada daha ziyade basılarak çogˆaltılmak suretiyle umuma arzedilen kitap tazında (matbu) ilim ve edebiyat eserleri yayım sözles¸mesine konu olmaktadır.

Gelis¸en dijital teknolojilerle birlikte fikir ve sanat ürünlerinden yeni yararlanma yöntemleri ortaya çıkmıs¸ olsa da, eserlerin geleneksel usullerle çogˆaltılarak kullanıcının istifadesine sunulması önemini yitirmis¸ degˆildir. Keza, hukuki altyapısını büyük ölçüde yayım sözles¸mesinin olus¸turdugˆu yayımcılık sektörü, gelis¸en teknolojiye ragˆmen ülke ekonomisi içinde hâlâ ihmal edilemeyecek bir önem ve büyüklügˆe sahiptir.

Yayım sözles¸mesi, fikir ve sanat eseri sahibi veya eser üzerindeki mali haklara sahip olan kis¸i ile eseri yayımlayan yayımcının kars¸ılıklı hak ve sorumluluklarına ilis¸kin kuralları ihtiva eder. O nedenle yayım sözles¸mesini "yayımcılık sektörünün hukuku" olarak tavsif etmek abartı degˆildir.

Sözles¸me, Borçlar Kanununda özel borç ilis¸kileri kapsamda isimli bir sözles¸me olarak tanzim olunmus¸tur. Sözles¸menin konusunu fikir ve sanat eseri ve eser üzerindeki çogˆaltma ve yayma hakları olus¸turur. Fikir ve sanat eseri, eser sahipligˆi ve eser üzerindeki haklar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda (FSEK) düzenlenmis¸ olmasına ragˆmen yayım sözles¸mesinin Borçlar Kanununda düzenlenmis¸ olmasının isabeti tartıs¸maya açıktır. Nitekim 818 sayılı mülga Borçlar Kanununun özel borç ilis¸kileri kapsamında düzenlenen sözles¸menin, hazırlık ve yasalas¸ma sürecinde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununa (TBK) alınmaması gündeme gelmis¸ ise de, bu fikir kabul görmemis¸tir.

Bu çalıs¸mada Türk Borçlar Kanununda düzenlenen yayım sözles¸mesi, bir telif hukuku uzmanınca fikir ve sanat hukuku perspektifinden irdelenmektedir. Kitapta sözles¸menin konusu, hukuki mahiyeti, unsurları, tarafları, hüküm ve neticeleri ve digˆer hususlar TBK hükümlerinin yanısıra fikir ve sanat eserlerine ilis¸kin hususları tanzim eden FSEK ıs¸ıgˆında degˆerlendirilmekte ve yorumlanmaktadır.

Kitabın öncelikle yayımcılık sektörünün özneleri olan yazarlar ve yayımcılar için faydalı olacagˆı ümit edilmektedir. Bu maksatla Türk Borçlar Kanunu'nun yayım sözles¸mesi hakkındaki 487-501. maddelerini ihtiva eden Sekizinci Bölüm kitabın son kısmına EK-I olarak ilave edilmis¸tir. Bunun yanısıra 5846 sayılı FSEK de tam metin hâlinde EK-II olarak kitaba dâhil edilmis¸tir. Yayım sözles¸mesiyle alâkalı bazı doktriner tartıs¸malara da temas edilmis¸tir. Bu sebeple kitabın fikir ve sanat hukukuyla ilgilenen lisans ve lisansüstü ögˆrencileri ve akademisyenler ile avukat ve hâkim gibi tatbikatçılar için de faydalı olacagˆı degˆerlendirilmektedir.